
همه چیز در مورد علت و نحوه ی جوشاندن انواع کنسروها
آکاایران: کنسرو مواد غذایی با پیشرفت زندگی ماشینی و افزایش مشغولیت های بیرون از خانه بیشتر و بیشتر در زندگی شهری جا باز کرده است. این روزها بسیاری از مردم زمان کافی برای پخت و پز و صرف وقت زیاد برای تهیه یک وعده غذایی ندارند. در همین راستا انواع غذاهای کنسروی در کارخانجات مواد غذایی تهیه و آماده قرار گرفتن روی میز ناهار و شام می شوند. علاوه بر غذاهای معمول کنسروی مانند ماهی های کنسرو شده، این روزها کنسروهای غذای سنتی را نیز در فروشگاه های مواد غذایی پیدا می کنیم. اما این سهولت و سرعت استفاده از مواد غذایی کنسرو شده می تواند در کنار مزایای آن، معایبی را هم به دنبال داشته باشد. متاسفانه نجوشاندن و یا عدم رعایت نکات اساسی در مصرف کنسروها، می تواند بسیار خطرآفرین بوده و حتی به مرگ نیز منجر شود.
در این مقاله از مجموعه مقالات آکا, با علت و نحوه جوشاندن انواع کنسرو و برخی موارد دیگر مرتبط با کنسروها آشنا خواهید شد
آیا کنسروها دارای مواد نگهدارنده هستند؟
بر خلاف تصور عموم مردم، مواد غذایی کنسرو شده مانند ماهی، خورش ها و خوراک ها بدون مواد نگه دارنده بسته بندی می شوند. در واقع، مواد غذایی به صورت نیم پز و به شکل داغ در قوطی ها فلزی یا آلومینیومی ریخته شده و فوراً درپوش آنها بسته می شود. سپس قوطی ها تحت دمای بخار آب به مرحله پخت کامل می رسند. در این مرحله میکروب های موجود در مواد غذایی بخاطر فشار و حرارت وارده از بین می روند. با این فرآیند، احتمال زنده ماندن میکروب ها غیر ممکن است و می توان آن ماده غذایی را برای مدت زمان طولانی نگه داری کرد.
چرا توصیه به جوشاندن کنسرو مواد غذایی قبل از مصرف می شود؟
با مطالعه مطالب گفته شده احتمالاً علت توصیه به جوشاندن مواد غذایی کنسرو شده را پیدا کرده اید. مواد غذایی کنسرو باید تحت حرارت مناسب جوشانده شوند تا از بی خطر بودن آن برای سلامتی مطمئن شوید. برای اینکه این باکتری مضر از بین برود لازم است قوطی کنسرو را قبل از باز کردن به مدت 20 دقیقه در آب بجوشانید. برای این کار باید کنسرو را در قابلمه ای بیندازید و به اندازه ای آب در آن بریزید که قوطی ماده غذایی کنسرو شده کاملاً زیر آب قرار بگیرد. ظروف انتخاب شده برای کنسرو مواد غذایی به صورت کامل آب بندی شده است و می توان با خیال راحت آن را در آب انداخت.
- برخی افراد جوشاندن کنسرو را تنها مربوط به کنسرو ماهی می دانند، اما این سم می تواند در تمام کنسروها از جمله سبزیجات، خورش ها، خاویار و غیره وجود داشته باشد. اما میوه ها که به صورت کنسرو و اصطلاحاً کمپوت آماده می شود نیاز به جوشاندن ندارند.
- علاوه بر میکروب کلستریدیوم، گاهی ماده مضر دیگری به نام هاگ در مواد غذایی کنسرو شده رشد می کند. گفته می شود کنسرو باید به مدت 30 دقیقه در دمای 120 درجه جوشانده شود تا هاگ از بین برود.
- لازم است کنسرو جوشانده شده را بلافاصله مصرف کنید. چنانچه کنسرو را قبلا جوشانیده اید و مدتی زمانی از آن گذشته است، بهتر است دوباره قبل از باز کردن اقدام به جوشاندن آن کنید. در مواردی که کنسرو به طور کامل مصرف نشد، می توانید آن را در محیط بیرون از یخچال تنها به مدت دو ساعت نگه دارید. در صورتی که به یخچال دسترسی دارید نیز می توانید بین 24 تا 48 ساعت کنسرو باز شده را در یخچال نگه دارید.
- برخی افراد نگران متورم شدم قوطی بعد از جوشانده شدن هستند، در واقع متورم شدن قوطی بعد از قرار گرفتن در حرارت طبیعی است و مشکلی برای مصرف آن وجود ندارد. اما وقتی کنسرو قبل از جوشیده شدن هم متورم باشد، نشان دهنده فعالیت میکروبی درون آن است و قطعاً خوردن آن ماده غذایی مضر است.
چطور باید کنسرو را جوشاند؟
روی بسته بندی تمامی کنسرها ذکر شده است که باید قبل از مصرف آن ها را به مدت ۲۰ دقیقه جوشاند. نکته مهمی که باید مد نظر داشته باشید این است که باید حتما از ظرفی مناسب برای جوشاندن کنسرو استفاده کنید. ظرف باید به قدری بزرگ باشد که قوطی کنسرو کاملا در آب قرار بگیرد.
زمان ۲۰ دقیقه ای که برای جوشاندن کنسروها توصیه شده است در واقع بعد از زمان جوشیدن آب محاسبه می شود. پس زمانی که آب درون قابلمه به ۱۰۰ درجه رسید و به اصطلاح به جوش آمد، باید ۲۰ دقیقه دیگر منتظر بمانید.
نحوه جوشاندن انواع کنسرو با حرارت
اگر در طبیعت قصد مصرف غذاهای کنسروی دارید، حتما یک قابلمه برای جوشیدن کنسرو به همراه داشته باشید. اگر کنسرو را به شکل مستقیم بر روی آتش یا اجاق قرار دهید علاوه بر آسیب رسیدن به بافت مواد غذایی، سم آن به شکل کامل از بین نمی رود و برای کودکان و سالمندان و یا افرادی با سیستم گوارشی حساس خطرآفرین است. احتمال ترکیدن قوطی کنسرو نیز در این روش بسیار بالاست.
سم کنسرو چیست؟
در بالا از احتمال مسمومیت با خوردن غذاهای کنسروی نجوشیده گفتیم. در واقع عاملی که باعث ایجاد مسمومیت می شود سمی به نام بوتولینوم است. این ماده خطرناک در تمامی کنسروها از جمله کنسروهای ماهی و سبزیجات و گوشت و خاویار و … یافت می شود. این به این معنی است که باید تمامی انواع کنسروها را جوشاند.
آیا کمپوت ها نیز باید جوشانده شوند؟
کنسرو میوه را به نام کمپوت می شناسیم. با وجود اینکه از نظر ظاهری کمپوت ها مشابه سایر غذاهای کنسروی هستند اما به دلیل فرایند تولید و ماهیت متفاوتی دارند، نیاز نیست تا آن ها را قبل از مصرف بجوشانید.
آیا میتوان برای جوشاندن انواع کنسرو از مایکروفر استفاده کرد؟
خیر! حرارت مایکروفر می تواند به بدنه آلومینیومی کنسرو آسیب برساند به همین دلیل است که به هیچ وجه به سراغ مایکروفر نروید.
آیا می شود کنسروها را از قبل جوشاند و بعد مصرف کرد؟
خیر! متاسفانه بعد از جوشاندن کنسرو باید بلافاصله آن را مصرف کرد. اگر کنسروی را بجوشانید و مصرف نکنید باید هر زمان که خواستید درب کنسرو را باز کنید دوباره به همان مدت ۲۰ دقیقه بجوشانید. متاسفانه ممکن است دوباره سم در آن ایجاد شود.
اگر کنسروی را باز کردید و بعد از مصرف مقداری از آن اضافه آمد حتما باقی مانده غذا را در ظرف درب دار ریخته و در یخچال نگهداری کنید. اگر در همان ظرف فلزی کنسرو بخواهید غذا را نگهداری کنید، به دلیل مجاورت مواد غذایی با اکسیژن احتمال واکنش فلز قوطی وجود دارد.